|
ИНСОН АЪЗОЛАРИ ВА СУЯКЛАРИНИНГ ТОВОНИ
Инсон жисмидаги ҳар бир аъзонинг ва ҳар бир суякнинг товони суннатда ворид бўлган ҳужжатга қараб бўлади. Абу Бакр ибн Муҳаммад ибн Амр ибн Ҳазм отасидан, у эса бобосидан ривоят қилишича, Пайғамбар с.а.в. Яман аҳлига бир мактуб ёзиб, унда жумладан шундай деганлар:
«أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهم عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَتَبَ إِلَى أَهْلِ الْيَمَنِ وَكَانَ فِي كِتَابِهِ أَنَّ مَنِ اعْتَبَطَ مُؤْمِنًا قَتْلًا عَنْ بَيِّنَةٍ فَإِنَّهُ قَوَدٌ, إِلاَّ أَنْ يَرْضَى أَوْلِيَاءُ الْمَقْتُولِ, وَأَنَّ فِي النَّفْسِ الدِّيَةَ مِائَةً مِنَ الْإِبْلِ, وَفِي الْأَنْفِ إِذَا أُوعِبَ جَدْعُهُ الدِّيَةُ, وَفِي اللِّسَانِ الدِّيَةُ, وَفِي الشَّفَتَيْنِ الدِّيَةُ, وَفِي الْبَيْضَتَيْنِ الدِّيَةُ, وَفِي الذَّكَرِ الدِّيَةُ, وَفِي الصُّلْبِ الدِّيَةُ, وَفِي الْعَيْنَيْنِ الدِّيَةُ, وَفِي الرِّجْلِ الْوَاحِدَةِ نِصْفُ الدِّيَةِ, وَفِي الْمَأْمُومَةِ ثُلُثُ الدِّيَةِ, وَفِي الْجَائِفَةِ ثُلُثُ الدِّيَةِ, وَفِي الْمُنَقِّلَةِ خَمْسَ عَشْرَةَ مِنَ الْإِبِلِ, وَفِي كُلِّ أُصْبُعٍ مِنْ أَصَابِعِ الْيَدِ وَالرِّجْلِ عَشْرٌ مِنَ الْإِبْلِ, وَفِي السِّنِّ خَمْسٌ مِنَ الْإِبْلِ, وَفِي الْمُوضِحَةِ خَمْسٌ مِنَ الْإِبْلِ, وَأَنَّ الرَّجُلَ يُقْتَلُ بِالْمَرْأَةِ وَعَلَى أَهْلِ الذَّهَبِ أَلْفُ دِينَارٍ»
«Кимнинг бир мўминни ноҳақ ўлдиргани исботланса, ундан қасос олинади. Ўлдирилганнинг эгалари рози қилинса, қасос олинмайди. Жоннинг хун ҳақи юзта туядир. Буруннинг ҳаммаси кесиб олинса, бир товон тўланади. Тил учун ҳам бир товон, икки лаб учун ҳам бир товон, икки мояк учун ҳам бир товон, закар учун ҳам бир товон, умуртқа учун ҳам бир товон, икки кўз учун ҳам бир товон, бир оёқ учун ярим товон, бошнинг ёрилиши учун учдан бир товон, қориннинг тешилиши учун учдан бир товон, оёқ ости учун ўн бешта туя, қўл ва оёқнинг ҳар бир бармоғи учун ўнта туя, тиш учун бешта туя, олд тиш учун бешта туя тўланади. Эркак аёл учун ҳам ўлдирилади. Тилласи борларга (товон) минг динордир». Бу ҳадисни Нисоий ривоят қилган. Шунга асосан аъзоларнинг жазоси фақат товон бўлади.
Бу жазоларнинг тафсилоти қуйидагича: Инсондаги битталик аъзони ишдан чиқарган одам бир товон тўлайди, иккиталик
152-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222